معماری مسجد، کتیبه نگاری و آرایه های دوره قاجار با تاکید بر مسجد النبی قزوین

Authors

محمد ابراهیم زارعی

سکینه زارعی موینی

abstract

مساجد شاهی یا سلطانی، یکی از انواع مساجدی هستند که در دوره­ی صفویه ظهور نمودند. سازندگان این مساجد، مرکز ثقل امور دینی را از مساجد جامع به این گونه مساجد منتقل کردند، تا آنان که نامشان با مسجد همراه بود نیز، در مرکز توجّه عموم قرار گیرند. ساخت مساجد شاهی در دوره­ی قاجار، به­خصوص در دوره­ی حکومت فتحعلی شاه قاجار، توسعه و گسترش بسیاری یافت، به­گونه ای که در پنج شهر قزوین، تهران، زنجان، بروجرد و سمنان، مساجد شاهی ساخته شدند. مسجدالنّبی قزوین به عنوان یکی از مساجد سلطانی دوره­ی قاجار، دارای ویژگی های مشترک و هم­چنین تفاوت هایی با مساجد سلطانی دیگر است. این مسجد در موقعیّت و بافت ویژه ای ساخته شده­است؛ به­گونه ای که با داشتن ورودی های سه گانه، بخش های مختلف بازار را به هم پیوند می دهد. ورودی های سه گانه­ی اصلی مسجدالنّبی، در مساجد شاهی دوره ی قاجار مورد توجّه بوده است. این نوع طرح از ویژگی های معماری عصر قاجار است و در دوره های قبلی مشاهده نمی شود. یکی از موارد بحث برانگیز در رابطه با مسجد النّبی قزوین، تاریخ دقیق بنای مسجد و محتوای کتیبه­های آن است. نوشته های سیّاحان و جهانگردان و نیز، سبک معماری، تزیینات وکتیبه های تاریخ­دار موجود در بنا، تعلّق این مسجد را به دوره­ی فتحلعلی شاه قاجار تأیید می­کنند و به نظر می رسد هدف خاصی در انتخاب آیات و احادیث برای کتیبه نگاری وجود داشته است.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

معماری مسجد، کتیبه‌نگاری و آرایه‌های دوره قاجار با تأکید بر مسجد‌النبی قزوین

مساجد شاهی یا سلطانی یکی از انواع مساجدی هستند که در دوره صفویه ظهور نمودند. سازندگان این مساجد، مرکز ثقل امور دینی را از مساجد جامع به این گونه مساجد منتقل کردند، تا آنان که نامشان با مسجد همراه بود نیز، در مرکز توجه عموم قرار گیرند. ساخت مساجد شاهی در دوره قاجار به خصوص در دوره حکومت فتحعلی‌شاه قاجار توسعه و گسترش بسیاری یافت به گونه‌ای که در پنج شهر، قزوین، تهران، زنجان، بروجرد و سمنان مساجد...

full text

معماری مسجد، کتیبه‌نگاری و آرایه‌های دوره قاجار با تأکید بر مسجد‌النبی قزوین

مساجد شاهی یا سلطانی یکی از انواع مساجدی هستند که در دوره صفویه ظهور نمودند. سازندگان این مساجد، مرکز ثقل امور دینی را از مساجد جامع به این گونه مساجد منتقل کردند، تا آنان که نامشان با مسجد همراه بود نیز، در مرکز توجه عموم قرار گیرند. ساخت مساجد شاهی در دوره قاجار به خصوص در دوره حکومت فتحعلی‌شاه قاجار توسعه و گسترش بسیاری یافت به گونه‌ای که در پنج شهر، قزوین، تهران، زنجان، بروجرد و سمنان مساجد...

full text

بررسی تطبیقی ویژگی های طرح معماری مسجد - مدرسه های دوره قاجار و مدارس دوره صفویه

یکی از بناهای مهم معماری دوره اسلامی ایران، مدارس علوم دینی می باشند که با شکل گیری نظامیه ها در دوره سلجوقی آغاز و با فراز و نشیبهائی تا دوره قاجار نیز ادامه یافت که اوج توجه به احداث مسجد – مدرسه ها در اوایل دوره قاجار و تا زمان تأسیس مدرسه دارالفنون می باشد. تلفیق و ترکیب دو عملکرد مسجد و مدرسه باعث شکل گیری نوآوری ها و خلاقیت های فضایی در معماری اینگونه بناها گشت که حتی در مدارس باشکوه صفوی...

full text

مطالعه کتیبه ها و آرایه های تزیینی مسجد جامع خوارزمشاهی گناباد

مسجد جامع گناباد، یکی از سه مسجد باقیمانده­ی دو­ایوانی خراسان به سبک رازی و از یادگارهای عصر خوارزمشاهی است. تزیینات این مسجد، شامل آجرکاری در تزیینات هندسی، کتیبه و گچ­بری در تزیینات گیاهی است. مقاله حاضر به تببین تزیینات آجری و گچ­بری و مطالعه آرایه‌ها و تحلیل بصری کتیبه­های ایوان جنوبی مسجد پرداخته است. حروف و کلمات کتیبه‌های مسجد جامع گناباد در قالب چه ساختار و نظامی و بر چه مبنایی طراحی شد...

full text

بازشناسی تزئینات مسجد-مدرسه‌های دوره قاجار اراک

در دوره قاجار، تزیینات به دلیل تلفیق سنت و مدرنیته و تنوع نقش، از اهمیت ویژه ای برخوردار است و بهره مندی گسترده از بنای مسجد-مدرسه ها در این دوره، سبب شد هاست تزیینات این ابنیه حائز اهمیت گردد. در این پژوهش سعی شده است تا با بررسی سه مسجد-مدرسه سپهداری، آقاضیاءالدین و خوانساری، واقع در اراک، با روش توصیفی-تحلیلی به این پرسش که تزیینات این ابنیه شامل چه گونه ها و نقوشی می باشند، پاسخ مناسبی ارائ...

full text

بررسی تطبیقی ویژگی های طرح معماری مسجد - مدرسه های دوره قاجار و مدارس دوره صفویه

یکی از بناهای مهم معماری دوره اسلامی ایران، مدارس علوم دینی می باشند که با شکل گیری نظامیه ها در دوره سلجوقی آغاز و با فراز و نشیبهائی تا دوره قاجار نیز ادامه یافت که اوج توجه به احداث مسجد – مدرسه ها در اوایل دوره قاجار و تا زمان تأسیس مدرسه دارالفنون می باشد. تلفیق و ترکیب دو عملکرد مسجد و مدرسه باعث شکل گیری نوآوری ها و خلاقیت های فضایی در معماری اینگونه بناها گشت که حتی در مدارس باشکوه صفوی...

full text

My Resources

Save resource for easier access later


Journal title:
دو فصلنامه مطالعات هنر بومی

Publisher: دانشگاه مازندران

ISSN 2476-3756

volume 1

issue 2 2014

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023